Opracowanie i digitalizacja kolekcji fotografii pokonkursowych SARP z drugiej połowy XX wieku
Biblioteka Główna Politechniki Warszawskiej zakończyła realizację projektu pt.: „Opracowanie i digitalizacja kolekcji fotografii pokonkursowych SARP z drugiej połowy XX wieku”, na który otrzymała dofinansowanie w ramach programu „Społeczna odpowiedzialność nauki II moduł: Wsparcie dla bibliotek naukowych ”(BIBL/SP/0070/2023/01). Projekt był prowadzony w okresie 1.07.2023 – 31.08.2024.
Celem projektu było udostępnienie unikatowego zbioru 2300 fotografii czarno-białych, prezentujących wybrane plany, projekty i makiety przygotowane przez architektów drugiej połowie XX w., biorących udział w konkursach architektonicznych ogłaszanych przez Stowarzyszenie Architektów Rzeczypospolitej Polskiej (SARP). Fotografie te stanowią cenny zbiór dokumentujący rozwój polskiej myśli architektonicznej po II wojnie światowej, dodatkowo nie znany szerszej publiczności, jako że zdjęcia prac konkursowych (z wyjątkiem nagrodzonych) z reguły nie były publikowane. Są interesującym materiałem badawczym dla środowiska naukowego i studentów z dziedziny architektury, urbanistyki, planowania przestrzennego.
W wyniku realizacji projektu informację o tym cennym zasobie udostępniono społeczności międzynarodowej poprzez Centralny Katalog Zbiorów Bibliotek PW (CKZB PW) oraz Katalog NUKAT, za pośrednictwem którego jest ona przekazywana do ogólnoświatowego katalogu centralnego WorldCat (OCLC). Metadane i wersje cyfrowe fotografii zostały udostępnione w Bibliotece Cyfrowej PW działającej na oprogramowaniu dLibra.
Z autopsji sporządzono opisy bibliograficzne w formacie MARC-21 oraz metadane w formacie Dublin Core. Przeprowadzono weryfikację opisów w katalogu NUKAT. Rekordy opracowane w NUKAT zarejestrowano w CKZB PW. Dokonano opracowania rzeczowego fotografii, polegającego na dodaniu zestawu słów kluczowych.
Wszystkie opracowane fotografie zostały zeskanowane i zarchiwizowane w postaci cyfrowej na urządzeniu pamięci masowej, a oryginały zabezpieczono. Pliki skanów poddano działaniom poprawiającym ich jakość i zapisano w formacie jpg do celów udostępnienia.
Zrealizowano następujące działania:
Działanie 1. Opracowanie
W ramach projektu opracowano formalnie 2300 fotografii. Tworzenie opisu bibliograficznego polegało na:
- zidentyfikowaniu obiektów/planów/makiet widocznych na fotografii (na podstawie tradycyjnej karty katalogowej i innych źródeł – publikacji książkowych oraz źródeł internetowych),
- weryfikacji nazwisk architektów – jeśli były podane na karcie dokumentacyjnej,
- utworzeniu tytułu wraz z podtytułami według schematu uzgodnionego z Centrum NUKAT
- utworzeniu opisu alternatywnego,
- określeniu daty powstania zdjęcia na podstawie dostępnych źródeł,
- podaniu wymiarów zdjęcia.
Do opisu bibliograficznego dodano wymagane informacje o źródle finansowania projektu.
Dla wszystkich opracowanych formalnie fotografii przygotowano opracowanie rzeczowe – zestawy słów kluczowych.
Po uzgodnieniu z Centrum NUKAT aktualnej struktury formatu przeznaczonego do katalogowania zdjęć, 2300 rekordów wprowadzono do katalogu NUKAT, a następnie zarejestrowano w CKZB PW. Na każdym etapie prac prowadzono stałą korektę opisów.
Działanie 2. Digitalizacja
Zbiór fotografii objętych projektem to odbitki czarno-białe, naklejone na kartę dokumentacyjną.
W projekcie zeskanowano 2300 zdjęć w wysokiej rozdzielczości (600 dpi). Pliki w formacie tiff umieszczono w bazie archiwizacyjnej na urządzeniu pamięci masowej. Skany przekonwertowano do formatu jpg, z korektą jasności, kontrastu i elementami renowacji (usuniecie uszkodzeń, czyszczenie), przygotowano także ich miniatury. Na oba typy skanów nałożono znak wodny. W takiej postaci pliki zostały przekazane do umieszczenia w Bibliotece Cyfrowej PW.
Działanie 3. Publikacja
Po zakończeniu działań związanych z opracowaniem bibliograficznym i rzeczowym fotografii i ich umieszczeniem w Katalogu NUKAT oraz po przygotowaniu plików zeskanowanych zdjęć (zdjęcie główne i miniatura zapisane w formacie jpg) nastąpiło scalenie metadanych zamieszczonych w CKZB PW (opisy bibliograficzne zdjęć wraz z opisem alternatywnym) z plikami cyfrowymi fotografii na podstawie numerów systemowych.
W ramach projektu w Bibliotece Cyfrowej PW stworzona została podkolekcja „Konkursy architektoniczne SARP (Projekt SON2023)” w ramach kolekcji „Ikonografia”, w której znalazły się wszystkie pliki fotografii. Dodatkowo w celu ułatwienia przeszukiwania dane zostały uporządkowane według następującej struktury: nr konkursu – nr pracy – numery zdjęć danej pracy (rosnąco). Opisy zaczerpnięte z CKZB PW zostały poddane konwersji do formatu Dublin Core wykorzystywanego w oprogramowaniu dLibra, na którym pracuje Biblioteka Cyfrowa PW. Na etapie importu metadane powiązano z plikami cyfrowymi i opublikowano w Bibliotece Cyfrowej PW.
Efektem wykonanych prac było udostępnienie (zgodnie z wymogami prawa autorskiego) w szerokim Internecie cyfrowych wersji 2300 zdjęć z nienotowanych dotąd publicznie zasobów Biblioteki Głównej PW.