Biblioteka Główna
Politechniki Warszawskiej

Drapieżne czasopisma / drapieżne konferencje

Drapieżne czasopisma / drapieżni wydawcy (Predatory Journals / Predatory Publishers) to podmioty stosujące nieetyczny model biznesowy, w ramach którego pobierane są opłaty za publikacje artykułu bez gwarancji rzetelnych usług redakcyjnych.

Zjawisko to udokumentował i nagłośnił Jeffrey Beall, amerykański bibliotekarz z University of Colorado w Denver, który opublikował w 2012 r. na blogu Scholary Open Access listę potencjalnych drapieżnych wydawnictw otwartego dostępu. Lista była wykorzystywana do identyfikowania wydawnictw, które stosują nieetyczne praktyki. W styczniu 2017 roku Beall dezaktywował swojego bloga razem z Listą z powodu licznych pozwów i gróźb procesami sądowymi o zniesławienie, które wnosili wydawcy.

Czasopisma drapieżne charakteryzują się brakiem przejrzystości procedur (odnośnie podejmowania decyzji redakcyjnych, opłat, procesu recenzji, itp.), stosowaniem agresywnych metod pozyskiwania autorów oraz podawaniem fałszywych lub wprowadzających w błąd informacji. W praktyce publikują wszystko, co zostanie do nich przysłane, o ile autor uiści opłatę.

Drapieżne konferencje (ang. predatory conferences, predatory meetings) - konferencja nieetyczna naukowo, bez rzetelnego procesu recenzyjnego nadsyłanych propozycji wystąpień. Ich celem, podobnie jak w przypadku drapieżnych czasopism,  jest osiągnięcie jak największego zysku z opłat rejestracyjnych oraz opłat za pokonferencyjne publikacje w otwartym dostępie poprzez uzyskanie jak największej liczyby uczestników. Drapieżne konferencje nie są organizowane przez towarzystwa czy instytucje naukowe, ale przez jednostki czy przedsiębiorstwa, które specjalizują się w organizowaniu tego typu wydarzeń w niemal wszystkich dziedzinach nauki. Często organizacją drapieżnych konferencji zajmują się drapieżne wydawnictwa.

 Przydatne linki:

  • Tabela z wykazem ponad 400 czasopism podejrzewanych o drapieżne praktyki wraz z powodami usunięcia ich z międzynarodowych baz [LINK]
  • autorką listy jest Jolanta Szczepaniak (Wydawnictwie Politechniki Łódzkiej). Porównano listę 31433 tytułów ministerialnego wykazu z listami drapieżnych czasopism (bazujących na tzw. Liście Bealla) oraz listami czasopism, które z uwagi na potencjalnie drapieżny charakter przestał indeksować Scopus oraz katalog DOAJ. Po usunięciu duplikatów i zweryfikowaniu czasopism po numerze ISSN okazało się, że ogólna liczba potencjalnie drapieżnych czasopism wyniosła 413 tytułów, czyli około 1,31% całego wykazu. Metodologia opisana w Forum Akademickim 4/2021 w ramach artykułu „Potencjalnie drapieżne w wykazie czasopism"
  • Przy weryfikacji czasopisma czy konferencji warto skorzystać z serwisu Think. Check, gdzie dostępne są listy kontrolne z pytaniami, które należy sobie zadać przed wysłaniem tekstu do czasopisma czy uiszczeniem opłaty konferencyjnej:
    • weryfikacja czasopisma [LINK]
    • weryfikacja konferencji [LINK]
  • Beall's List of Potential Predatory Journals and Publishers [LINK]

 


List dyrektora NCN ws. „drapieżnych czasopism” (predatory journals) z dnia 21 września 2018 roku.

Krajewski, P., (2016). Drapieżni Wydawcy., Gazeta AMG, 26(5):43.

Burdzik, T., (2017). Drapieżne konferencje:nieetyczne praktyki konferencyjne zagrażające nauce. Konteksty społeczne, 5(10):118-124.

Szczepaniak, J., (2021). Potencjalnie drapieżne w wykazie czasopism. Forum Akademickie, 4.

© 2023 Politechnika Warszawska,

Biblioteka Główna Politechniki Warszawskiej, Pl. Politechniki 1, 00-661 Warszawa

Redaktor | Polityka prywatności | Linki dla bibliotekarzy