Ewaluacja czasopism
Wskaźniki
Wybrane miary stosowane do oceny jakości czasopism naukowych
- punktacja ministerialna
Liczba punktów zgodna z Wykazem czasopism naukowych i recenzowanych materiałów z konferencji międzynarodowych, publikowanym przez Ministra NiSW. Najnowszy wykaz opublikowano Komunikatem Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 18 grudnia 2019 r. [stan na kwiecień 2020 r.]
- IF (Impact Factor)
Impact Factor to wskaźnik, który bazuje na danych z bazy Web of Science. Uwzględnia liczbę cytowań uzyskanych przez czasopismo w danym roku dla artykułów opublikowanych w nim w ciągu 2 poprzednich lat podzieloną przez liczbę tych artykułów. Wartość IF zależy od rodzaju publikacji(artykuły przeglądowe są z reguły częściej cytowane, niż zwykłe artykuły) i dyscypliny naukowej. Wskaźnik ten, pomimo jego pierwotnego przeznaczenia jakim jest ewaluacja czasopism naukowych, bywa stosowany zarówno przy ocenie dorobku pojedynczego pracownika, jak i całej instytucji naukowej.
- CS (CiteScore) - Uwaga - zmiana metodologii wyznaczania wskaźnika (stan na czerwiec 2020 r.)
CS to wskaźnik obliczany na podstawie danych z bazy Scopus. Publikowany jest (podobnie jak SNIP i SJR) raz w roku, dla czasopism, materiałów konferencyjnych i serii książkowych, ale nie dla pojedynczych książek. W 2020 r. zmieniły się zasady wyznaczania wskaźnika. W czerwcu 2020 r. opublikowano wartości wskaźnika za 2019 r. oraz wstecznie skalkulowane wartości za lata 2011-2018. Wcześniejsze dane zostały usunięte z bazy i nie są już dostępne online.
CiteScore uwzględnia skumulowaną liczbę cytowań artykułów w czasopiśmie w roku analizy i trzech poprzedzających latach podzieloną przez liczbę tych artykułów. Brane są pod uwagę wyłącznie recenzowane artykuły oryginalne, artykuły przeglądowe, referaty, rozdziały w książkach, „data papers”.
Wskaźnik jest wyliczany także w przypadku czasopism o krótszym niż cztery lata stażu. Jeżeli na przykład w danym czasopiśmie zaczęto publikować artykuły w 2019 roku, jego pierwszy wskaźnik - CS 2019 - zostanie opublikowany w czerwcu 2020 r. Warunkiem jego wyliczenia jest podanie cytowań za co najmniej 4 recenzowane publikacje w danym roku. - SNIP (Source Normalized Impact per Paper)
SNIP to wskaźnik obliczany na podstawie danych z bazy Scopus. Wartość SNIP wyznacza się jako stosunek średniej liczby cytowań publikacji w danym czasopiśmie do tzw. potencjału cytowań. Średnia liczba cytowań obliczana jest podobnie jak dla CiteScore, z tą różnicą, że brane są pod uwagę tylko artykuły oryginalne, artykuły przeglądowe i materiały konferencyjne, a nie wszystkie typy publikacji. Potencjał cytowań to współczynnik korygujący, który bazuje na założeniu, że im dłuższa lista pozycji cytowanych w artykule, tym mniejsza jest wartość cytowań dla tego artykułu. Wskaźnik SNIP uwzględnia zatem dynamikę publikacji w danej dyscyplinie naukowej wyrażoną jako śrędnią liczbę cytowań w bibliografii i prawdopodobieństwo zacytowania. Do wyznaczenia SNIP, podobnie jak dla CiteScore, brany jest pod uwagę zakres czasowy trzech lat. SNIP umożliwia porównywanie czasopism z różnych dziedzin, ponieważ podaje skorygowaną ze względu na specyfikę dziedziny średnią liczbę cytowań. - SJR (SCImago Journal Rank)
Wskaźnik wyznaczany na podstawie danych z bazy Scopus. SJR uwzględnia fakt, że na liczbę cytowań czasopisma bezpośredni wpływ mają dyscyplina nauki, w której czasopismo funkcjonuje oraz jakość i reputacja czasopisma. Nie wszystkie cytowania mają taką samą wartość, np. cytowania w prestiżowych czasopismach ze zbliżonej tematyki są bardziej wartościowe. Cytujące źródło przekazuje swój prestiż innym źródłom poprzez zacytowanie. Wskaźnik SJR uwzględnia cytowania z trzech lat, jest obliczany na podobnej zasadzie jak algorytm PageRank. Przy ocenie z użyciem tego wskaźnika jest tendencja do zwiększania różnic między czasopismami i wzmacniania pozycji tytułów prestiżowych. Zaleca się wykorzystywanie go głównie w dziedzinach nauk o życiu i zdrowiu, szczególnie, gdy w ocenie ważna jest aktualność tematów badawczych.
- AI (Article Influence)
Wskaźnik Article Influence jest wyznaczany na podstawie danych z bazy Web of Science. Jest on podobny do pięcioletniego wskaźnika Impact Factor. Podaje średni wpływ artykułów z czasopisma przez pierwszych pięć lat po publikacji. Do jego obliczania wykorzystuje się wartość wskaźnika Eigenfactor. Średnia wartość wskaźnika dla ogółu czasopism wynosi 1. - CNCI (Category Normalized Citation Impact) i FWCI (Field-Weighted Citation Impact)
Category Normalized Citation Impact i Field-Weighted Citation Impact to wskaźniki podawane odpowiednio w bazach InCites i SciVal. Wartość CNCI jest wyznaczana na podstawie danych z bazy Web of Science, zaś FWCI z bazy Scopus. Są to wskaźniki znormalizowane, obliczane jako stosunek liczby cytowań publikacji do oczekiwanej wartości cytowań z uwzględnieniem specyfiki dyscypliny, rodzaju i roku publikacji. Można je zatem wykorzystywać do porównań międzydyscyplinarnych oraz do porównań zbiorów o różnych wielkościach. Wartość wskaźnika „1” oznacza poziom równy ze średnią światową, wartości powyżej „1” uznawane są za wyższe od średniej światowej, poniżej „1” za niższe niż średnia światowa. - h-index (Indeks Hirscha)
H-Index to wskaźnik stosowany przede wszystkim przy ocenie pracowników naukowych. Bywa jednak też wykorzystywany przy ewaluacji czasopism. Może być on wyznaczany na podstawie danych o cytowaniach pochodzących z różnych baz. Informuje ile publikacji z danego czasopisma w danym roku było cytowanych h i więcej razy. - IC (Index Copernicus)
Wskaźnik oceny jakości czasopism wyznaczany na podstawie około 30 parametrów zgrupowanych w pięciu kategoriach: wartość naukową, staranność edytorską, zasięg, częstotliwość, regularność i stabilność rynkową, staranność techniczną (zob. metodologia oceny). Wskaźnik ten jest stosowany szczególnie dla czasopism, które nie są uwzględnione na liście filadelfijskiej, ale liczą się na rynku wydawnictw medycznych.