Open Access
Open Access (OA)
Bezpłatny, otwarty dla wszystkich i nieograniczony dostęp do utworów naukowych udostępnianych w postaci elektronicznej.
Utwór naukowy może być opublikowany, np. w czasopiśmie:
- zamkniętym – publikacje są dostępne wyłącznie w ramach prenumeraty, dla uprawnionych czytelników
- otwartym – publikacje są dostępne dla czytelników w różnym zakresie:
- czasopismo w pełni otwarte – wszystkie artykuły opublikowane w czasopiśmie są dostępne dla czytelników bez opłat
- czasopismo hybrydowe – częściowo otwarte; tylko część artykułów jest udostępniana bezpłatnie (np. artykuły, przy publikacji których autor wniósł dodatkową opłatę)
- czasopismo otwarte z embargiem czasowym – częściowo otwarte; starsze artykuły są dostępne bezpłatnie; dostęp do najnowszych artykułów jest na początku (np. przez rok) płatny (Kulczycki 2013)
Opublikowanie artykułu w modelu otwartym przyspiesza proces publikacyjny, sprzyja dotarciu do jego treści większej grupie czytelników, a także zwiększa jego widoczność i cytowalność.
Autor może zapewnić otwarty dostęp do swojej pracy na dwa sposoby – opublikować artykuł w czasopiśmie:
- otwartym lub hybrydowym tak, by był on niezwłocznie i bezpłatnie dostępny dla czytelników bezpośrednio ze strony wydawcy/czasopisma – złota droga otwartego dostępu
- zamkniętym, a następnie samodzielnie go udostępnić (o ile umowa z wydawcą na to pozwala), zamieszczając np. w repozytorium – zielona droga otwartego dostępu (Harnad 2007; Harnad i in. 2004)
Zasady korzystania z utworu przez autora zależą od podpisanej z wydawcą umowy. W zależności od jej warunków, wydawcy zezwalają na zamieszczanie w repozytoriach różnych form publikacji:
- preprintu – wersja artykułu przed recenzją naukową
- postprintu – wersja artykułu po recenzji naukowej; treścią odpowiada wersji opublikowanej w czasopiśmie, może się jednak od niego różnić formą
- PDF wydawcy – wersja artykułu w takiej postaci, w jakiej została opublikowana.
Politykę otwartości wydawcy można sprawdzić m.in. w serwisie Sherpa RoMEO
Serwis ten zbiera informacje odnośnie polityki wydawców w zakresie praw autora do zamieszczania publikacji, m.in. w repozytoriach (archiwizacji). Wydawcy są sklasyfikowani ze względu na rodzaj nakładanych na autora ograniczeń prawnych i oznaczani kolorami:
- ZIELONY – zgoda na archiwizację preprintów i postprintów
- NIEBIESKI – zgoda na archiwizację postprintów
- ŻÓŁTY – zgoda na archiwizację preprintów
- BIAŁY – brak zgody na archiwizację wszystkich form publikacji
W opisie danego wydawcy dodatkowo są przedstawione warunki szczegółowe (np. informacja o embargo).
Jeśli chcesz, aby Twoja publikacja była dostępna w modelu otwartym:
- publikuj w recenzowanych czasopismach otwartych i hybrydowych, w tym z listy DOAJ
- udostępnij kopie prac w Bazie Wiedzy PW (Oświadczenie licencyjne autora)
- skorzystaj z krajowych i uczelnianych programów finansowania opisanych w kolejnych zakładkach
Harnad, S., Brody, T., Vallières, F. O., Carr, L., Hitchcock, S., Gingras, Y., Oppenheim, C., Stamerjohanns, H., Hilf, E. R., (2004), The Access/Impact Problem and the Green and Gold Roads to Open Access, Serials Review, Vol. 30, Issue 4, s. 310–314, [Dostęp: 5 maja 2017], Dostępny w Internecie: https://ost.openum.ca/files/sites/132/2017/06/access_impact_problem.pdf.
Harnad, S., (2007), The Green Road to Open Access: A Leveraged Transition. W: The Culture of Periodicals from the Perspective of the Electronic Age, Chapter 9, s. 99–105, [Dostęp: 5 maja 2017], Dostępny w Internecie: https://eprints.soton.ac.uk/265753/.
Kozierski P., Kabaciński R., Lis M., Kaczmarek P., (2013), Open access. Analiza zjawisk z punktu widzenia poskiego naukowca, Poznań - Kraków, Oficyna Wydawnicza "Impuls", ISBN: 978-83-7850-485-6, [Dostęp: 5 maja 2017], Dostępny w Internecie: https://depot.ceon.pl/bitstream/handle/123456789/2513/Open%20Access.pdf.
Kulczycki, E., (2013), Otwarte Czasopisma - Zakładanie czasopism naukowych oraz transformacja czasopism zamkniętych, Toruń, Stowarzyszenie EBIB, ISBN 978-83-63458-01-0, [Dostęp: 5 maja 2017], Dostępny w Internecie: https://repozytorium.amu.edu.pl/bitstream/10593/7853/1/Kulczycki_Otwarte_czasopisma_%20Zak%C5%82adanie_czasopism_naukowych_oraz_transformacja_czasopism_zamknietych.pdf.
Elsevier
Pilotażowy program publikowania otwartego Elsevier
Do tej pory zostało wykorzystane 934 z puli 1500 artykułów w Programie A (aktualizacja 17.09.2021).
W ramach licencji krajowej 2019-2021, od 2 września 2019 działa program pilotażowy publikowania otwartego w czasopismach Elsevier dla polskich autorów korespondencyjnych.
Program ma dwie części:
- Program A obejmuje publikację określonej liczby artykułów otwartych, które zostaną w całości sfinansowane z krajowej opłaty licencyjnej. Program A został wznowiony w 2021 r. z pulą 1500 artykułów, ale pula ta jest przeznaczona wyłącznie dla artykułów wysłanych do czasopism (złożenie manuskryptu) od 1 stycznia 2021 r.
- Program B obejmuje publikację dowolnej liczby dalszych artykułów otwartych za opłatą ponoszoną przez instytucję, w której afiliowany jest autor, z wykorzystaniem zniżki w stosunku do cennika standardowego. Zniżka ta wynosi 30% w roku 2019, 20% w roku 2020 i 10% w roku 2021.
Program B działa w 2021 r. dla artykułów wysłanych do czasopism w 2019 lub 2020 r. Artykuły wysłane do czasopism w 2021 r. będą mogły być zgłaszane do programu B dopiero po wyczerpaniu puli w programie A.
Elsevier udostępnił do programu 1777 czasopism hybrydowych oraz gold open access (aktualizacja 01.08.2021). Lista ta nie obejmuje niektórych czasopism współwydawanych przez Elsevier, w których publikacje otwarte są finansowane na specjalnych zasadach i nie mogą być realizowane w ramach programu krajowego.
Z początkiem roku kalendarzowego uruchomiany jest tylko program A, w ramach którego będą mogły być publikowane artykuły w czasopismach z listy Elsevier na zasadzie „kto pierwszy, ten lepszy”. Po wyczerpaniu puli z Programu A otwierany jest Program B.
Opłaty za dodatkowe usługi, które mogą być zamówione przez autora (odbitki, kolorowe rysunki w wersji drukowanej itp.) są rozliczane osobno, na koszt autora i bez zniżki. Autor otrzymuje za te usługi indywidualną fakturę.Opłaty za dodatkowe usługi, które mogą być zamówione przez autora (odbitki, kolorowe rysunki w wersji drukowanej itp.) są rozliczane osobno, na koszt autora i bez zniżki. Autor otrzymuje za te usługi indywidualną fakturę.
Na stronie ICM - Wirtualna Biblioteka Nauki zostały opublikowane szczegółowe informacje odnośnie takich zagadnień jak:
- Kto może korzystać z programu
- Jakie artykuły są objęte programem i czego dotyczy finansowanie lub zniżka
- W których czasopismach można publikować w ramach programu
- Kiedy i jak można zgłosić artykuł do programu
- Jaki typ licencji wybrać
- Jak przebiega fakturowanie instytucji w programie B
W kwestii przebiegu weryfikacji artykułów zgłoszonych do programu A lub B informujemy, że:
- Informacja o artykule jest przesyłana przez Elsevier do lokalnego administratora w PW (mail do kontaktu:Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.), który za pomocą konta w systemie EOAP dokonuje weryfikacji, czy autor jest afiliowany w instytucji oraz czy wskazał tę afiliację na stronie tytułowej artykułu. W razie wątpliwości lokalny administrator kontaktuje się z autorem.
- w programie B Elsevier otrzymuje dane do faktury od autora (podane w formularzu Rights and Access) i wysyła fakturę do autora, a obowiązkiem autora jest dopilnowanie, aby faktura została opłacona.
W przypadku problemów z fakturą wystawianą na dane wprowadzone przez autora, autor może to zgłosić do Elsevier na adres Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript..
Wszelkie pytania dotyczące programu można kierować do wydawnictwa Elsevier na adres Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript. oraz do WBN na adres Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.. Informacja o polskim programie jest także dostępna na stronie Elsevier.
Zobacz również:
- Prezentacja dla Programu A oraz dla Programu B
- Instrukcja dla autorów, których artykuł został przyjęty do publikacji
Springer
Program publikowania otwartego Springer
Do tej pory zostało wykorzystane 1493 z puli 2176 artykułów (aktualizacja 17.09.2021). Od 1 stycznia 2021 r. program działa z nową roczną pulą i jest oferowany dla artykułów przyjętych do publikacji w 2021 r.
Program umożliwia autorom afiliowanym w polskich instytucjach akademickich publikowanie artykułów otwartych na licencji CC BY w czasopismach hybrydowych Springer.
Program Springer Open Choice obejmuje hybrydowe czasopisma Springer. Lista ta obejmuje 1938 tytułów. Program nie obejmuje czasopism otwartych BioMed Central oraz SpringerOpen. Licencja wprowadza ograniczenie na liczbę artykułów, które mogą być sfinansowane w ramach programu krajowego w danym roku z opłaconej z góry rocznej krajowej opłaty licencyjnej. Od 1 stycznia 2021 r. program działa z nową roczną pulą 2176 artykułów i jest oferowany dla artykułów przyjętych do publikacji w 2021 r..
Procedura decydująca o publikowaniu otwartym rozpoczyna się po pozytywnym zrecenzowaniu artykułu, w momencie, gdy autor korespondencyjny otrzyma e-mail z wydawnictwa informujący o przyjęciu artykułu do publikacji.
W e-mailu zawarty jest link do formularza internetowego MyPublication, który powinien zostać wypełniony przez autora korespondencyjnego - patrz prezentacja formularza.
Po wypełnieniu przez autora korespondencyjnego formularza MyPublication (lub zrealizowaniu przez autora specjalnych instrukcji w przypadku czasopism niestandardowych) informacje o artykule wraz z danymi podanymi przez autora korespondencyjnego zostaną w ciągu 2 dni przesłane do lokalnych administratorów w PW (mail do kontaktu:Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript., Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.), którzy za pomocą konta w systemie Article Approval Service (AAS) dokonują weryfikacji, czy autor jest afiliowany w instytucji oraz czy wskazał tę afiliację na stronie tytułowej artykułu. W razie wątpliwości lokalny administrator kontaktuje się z autorem.
Informacje o programie są także dostępne na stronie ICM - Wirtualna Biblioteka Nauki.
ACS
Program publikowania otwartego w ramach licencji konsorcyjnej ACS 2020-2022
Do tej pory zostało wykorzystane 234 z puli 324 artykułów (aktualizacja 17.09.2021.)
Program jest przeznaczony dla autorów korespondencyjnych afiliowanych w Politechnice Warszawskiej
Program obejmuje:
- wszystkie czasopisma z kolekcji ACS Web Editions, w tym czasopismo otwarte Central Science i Omega oraz pozostałe 59 czasopism hybrydowych
- wszystkie typy artykułów za wyjątkiem: Additions and Corrections, Expressions of Concern, Retraction, In This Issue, Introducing our Authors.
Program pozwala na publikację otwartą bez opłat:
- na licencji CC-BY
- 324 artykuły w skali kraju. Pula nie jest rozdzielona na instytucje i artykuły są włączane do programu w kolejności przyjęcia do publikacji
Uwaga: zgodnie z zasadami doprecyzowanymi 21.08.2020 r. decyduje data “Manuscript Acceptance Date” określana często w artykułach jako “Revised”, a jeśli ta data nie jest podana, decyduje data “Published online”.
RSC
Program publikowania otwartego w ramach licencji konsorcyjnej RSC
Otwarte publikowanie w ramach licencji RSC jest na razie wstrzymane do czasu potwierdzenia finansowania konsorcjów na rok 2021 i przeprowadzenia postępowania przetargowego.
W obecnej sytuacji, aby nie ponosić kosztów, autorzy są proszeni o wybór opcji opublikowania artykułu w tradycyjnym modelu. Gdy program ruszy za kilka tygodni/miesięcy, artykuły takie będą mogły być na prośbę autora retroaktywowane tzn. zamienione na Open Access w ramach programu (czyli bezpłatnie). Natomiast nie będą zwracane koszty przez wydawcę w sytuacji, jeśli teraz autor zapłaci sam za publikację Open Access a program ruszy za kilka tygodni/miesięcy
Program jest przeznaczony dla autorów korespondencyjnych afiliowanych w Politechnice Warszawskiej
Program obejmuje:
- czasopisma hybrydowe RSC
Program pozwala na publikację otwartą bez opłat:
- na licencji CC-BY
- nieograniczonej liczby artykułów w formie Open Access dla pracowników PW
W celu skorzystania z programu należy, w formularzu określającym warunki publikacji, wybrać model OA.
RSC oferuje możliwość publikowania wyłącznie w czasopismach w modelu:
- hybrydowym
- Gold Open Access
Oferta nie obejmuje tytułów RSC wydawanych w całości w formacie Gold Open Access, takich jak:
- Chemical Science
- RSC Advances
- Nanoscale Advances
- RSC Chemical Biology
- Materials Advances
- Environmental Science: Atmospheres
IEEE
Program publikowania otwartego w ramach licencji konsorcyjnej IEEE
Do tej pory zostało wykorzystanych 25 z 35 artykułów programu w 2021 r. (aktualizacja 17.09.2021).
Program jest przeznaczony dla autorów korespondencyjnych afiliowanych w Politechnice Warszawskiej
Program obejmuje:
- wszystkie czasopisma otwarte i hybrydowe IEEE, patrz strona IEEE OPEN.
Program pozwala na publikację otwartą bez opłat:
- 25 artykułów (liczba artykułów zamówiona dla PW) przyjętych do publikacji od 1 lipca 2020 r. Artykuły zamówione przez PW w 2020 r. i nie wykorzystane do końca roku, będą mogły być wykorzystane do 30 czerwca 2021 r. z możliwością przedłużenia o kolejne 12 miesięcy. Autorzy zainteresowani udziałem w programie powinni wskazać odpowiednią afiliację na etapie wysyłania artykułu do recenzji, a następnie, po otrzymaniu zawiadomienia o przyjęciu artykułu do publikacji, skorzystać z systemu RightsLink, w którym można wybrać finansowanie w ramach puli artykułów finansowanych przez swoją instytucję, patrz Przewodnik dla autorów. Informacja o artykule jest kierowana do lokalnego administratora programu w instytucji, który zatwierdza publikację artykułu w ramach programu.
Zwracamy Państwa uwagę na tytuł IEEE Access. Ten tytuł cechuje szybki proces recenzowania artykułów. Dla autora oznacza to, że informacje zwrotną odnośnie oceny swojej publikacji pod kątem możliwości opublikowania otrzyma w relatywnie krótkim czasie (średnio to 4-6 tygodni od momentu zgłoszenia artykułu do jego publikacji).
W IEEE Access znajdują się sekcje specyficzne dla dyscyplin, dostosowanych do towarzystw naukowych IEEE je opiniujących.
Są to:
- IEEE Broadcast Technology Society
- IEEE Electronics Packaging Society
- IEEE Engineering in Medicine and Biology Society
- IEEE Photonics Society
- IEEE Reliability Society
- IEEE Power and Energy Society
Dodatkowe informacji o tytule znajdą Państwo na https://open.ieee.org/index.php/publishing-options/ieee-access-journal/
Emerald
Program publikowania otwartego w ramach licencji konsorcyjnej EMERALD
Do tej pory zostało wykorzystane 25 z puli 39 artykułów (aktualizacja 17.09.2021). Program został wznowiony w czerwcu 2021 r. Artykuły opublikowane w 1. połowie roku w modelu tradycyjnym mogą zostać zamienione na model otwarty (retroaktywacja).
Program jest przeznaczony dla autorów korespondencyjnych afiliowanych w Politechnice Warszawskiej
Program obejmuje:
- czasopisma z kolekcji Premier, którą subskrybuje PW
Program pozwala na publikację otwartą bez opłat:
- na licencji CC-BY
- 35 artykułów w skali kraju, przyjętych do publikacji w 2020 r.
Artykuły będą włączane do programu w kolejności przyjęcia do publikacji. Do programu będzie można także włączyć artykuły już opublikowane w 2020 r. w modelu subskrypcyjnym, które na życzenia autorów będą zamienione na model otwarty.
Autorzy, którzy wysyłają artykuł do recenzji, wypełniają formularz on-line w systemie ScholarOne, w którym powinni wskazać swoją instytucję w rubryce “primary affiliation” (do programu Emerald uprawnia tylko ta główna afiliacja), adres email w domenie tej instytucji oraz zaznaczyć wybór ‘Yes. I want to publish open access’, jak pokazano w broszurze. Po zaakceptowaniu artukułu do publikacji Emerald skontaktuje się z autorem w sprawie licencji. Jeśli artykuł będzie uprawniony do programu i pula programu nie będzie wyczerpana, to Emerald zaproponuje licencję CC-BY na publikację owartą w ramach programu bez kosztów dla autora (tzw. voucher). Jeśli artykuł nie będzie uprawniony lub pula będzie wyczerpana, to Emerald zaproponuje wybór: bezpłatną publikację w module subskrypcyjnym (Emerald Copyright) lub publikację otwartą na koszt autora. System ten zacznie działać 13 lipca 2020 r. Autorzy, którzy po akceptacji artykułu nie dostali z Emerald propozycji włączenia do programu, mogą zgłaszać się do ICM na adres Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript. załączając aktywny link DOI do artykułu lub numer ID oraz stronę/y z tytułem, autorami i afiliacjami z zaakceptowanego manuskryptu. Autorzy korzystający z programu mogą także uzyskać pomoc na każdym etapie publikacji w Emerald pod adresem Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.. Informacja o programie jest także dostępna na stronie wydawcy.
IoP
Program publikowania otwartego w ramach licencji konsorcyjnej IOP
Do tej pory zostało wykorzystane 38 z puli 60 artykułów (aktualizacja 17.09.2021).
Program jest przeznaczony dla autorów korespondencyjnych afiliowanych w Politechnice Warszawskiej
Program obejmuje:
- 42 hybrydowe czasopisma IOP
- typy publikacji: research paper, special issue paper, letter
Program pozwala na publikację otwartą bez opłat:
- na licencji CC-BY
- 60 artykułów w skali kraju. Pula nie jest rozdzielona na instytucje i artykuły są włączane do programu w kolejności przyjmowania artykułów do publikacji.
Artykuły będą włączane do programu w kolejności przyjmowania artykułów do publikacji. W celu skorzystania z programu należy, w formularzu określającym warunki publikacji, wybrać model OA. Autorzy, którzy wraz z akceptacją artykułu nie dostaną propozycji włączenia do programu, mogą zgłaszać się do ICM na adres Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript. załączając stronę/y z tytułem, autorami i afiliacjami z zaakceptowanego manuskryptu. Dostępna jest także informacja o programie na stronie wydawcy.
Science
Program publikowania otwartego w ramach licencji krajowej Science
Program jest przeznaczony dla autorów korespondencyjnych afiliowanych w Politechnice Warszawskiej
Program jest dodatkiem do licencji krajowej na dostęp do czasopisma Science w latach 2019-2021.
Czasopismo Science działa wyłącznie w modelu subskrypcyjnym, a do publikowania otwartego przeznaczone jest osobne czasopismo Open Access Science Advances.
Krajowa opłata licencyjna Science finansowana przez MNiSW pokrywa koszt publikacji w czasopiśmie Science Advances do 10 artykułów z Polski rocznie. Oferta przysługuje autorom korespondencyjnym afiliowanym w polskich instytucjach objętych licencją Science, którzy wskazali tę afiliację na stronie tytułowej artykułu. Wydawnictwo samo identyfikuje takie artykuły, ale autorzy korespondencyjni, których artykuły zostały przyjęte do druku, mogą dodatkowo kontaktować się z ICM na adres Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript. w celu skorzystania z programu
MDPI
Program publikowania otwartego w czasopismach MDPI
Program jest przeznaczony dla autorów korespondencyjnych afiliowanych w Politechnice Warszawskiej
Program obejmuje:
- czasopisma wydawnictwa Multidisciplinary Digital Publishing Institute (MDPI)
Program pozwala na publikację otwartą:
- z 10% zniżką
Wydawnictwo szwajcarskie MPDI (Multidisciplinary Digital Publishing Institute) to jeden z wiodących wydawców Open Access. MPDI obecnie wydaje ponad 200 czasopism, kilkadziesiąt z nich jest indeksowanych w bazie Web of Science. Zakres tematyczny obejmuje chemię, materiałoznawstwo, nauki medyczne, fizykę, biologię, inżynierię, ochronę środowiska, socjologię, ekonomię, informatykę oraz matematykę.
W celu uzyskania zniżki należy, po dodaniu artykułu w elektronicznym systemie SuSy: Submit Manuscript, wybrać z bocznego menu: Display Submitted Manuscripts, a następnie z listy instytucji – Warsaw University of Technology.
Przydatne linki:
- Lista czasopism MDPI indeksowanych w Web of Science
- Lista instytucji będących członkami MDPI
- Elektroniczny system zgłaszania manuskryptów SuSy-Submission System
IDUB Open Science
Finansowanie publikowania otwartego w ramach programu IDUB Open Science
Do tej pory sfinansowano publikację 120 artykułów z programu w 2021 r.(aktualizacja 21.09 2021)
W ramach programu Open Science w projekcie „Inicjatywa doskonałości – uczelnia badawcza” oferowane jest wsparcie finansowe na publikowanie artykułów naukowych w formule OA. Beneficjentami programu mogą być pracownicy i doktoranci Politechniki Warszawskiej, których dorobek naukowy jest uwzględniany w ewaluacji działalności naukowej Uczelni. Wsparcie finansowe udzielane jest na publikowanie artykułów w czasopismach z pierwszego decyla wg bieżącego wskaźnika CiteScore bazy Scopus (zobacz wykaz) lub za min. 140 pkt z aktualnej listy MNiSzW (zobacz wykaz). W ramach programu można uzyskać pełne lub częściowe finansowanie publikacji.
Regulamin programu Open Science i formularz aplikacyjny jest dostępny na stronie Politechnika Warszawska - Uczelnia Badawcza / zakładka: Program Open Science – wsparcie dla publikowania w modelu Open Access.
Najczęściej zadawane pytania: